Δευτέρα 23 Ιουνίου 2014

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925-2005)


Άνθρωποι

Ένα χώρο να σταθούμε ζητήσαμε, δίχως υποτιθέμενα προνόμια ή ξέχωρη αξία 
Ένα αναγκαίον υστέρημα εις όλους περιττόν (κι η ευαισθησία σε τέτοιες στιγμές τί χρησιμεύει;) 
Όπως λ.χ. ο Γιώργος Τάδε φίλος λυρικός ποιητής ποζάρει επιμελώς και πείσμων στα πάνω ράφια των επαρχιακών βιβλιοπωλείων 
Όπως στο θερινό κινηματογράφο που δεν πειράζεται από τη νόηση των φιλησύχων ημερομισθίων της συνοικίας. 
Είμαστε συνεπώς πολύ ικανοποιημένοι πιστεύοντας —οψίμως— ασυζητητί σε σοφότατα προγονικά αποφθέγματα. 
Να πούμε το «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ» ή «μηδὲν ἄγαν» και τα παρόμοια 
Ενδεδυμένοι ευπρεπώς με καινουργή υποδήματα και γραβάτες ημίμαυρες παρελθούσης νεότητος  
Διηγούμαστε, εν κύκλω στενώ, πως τη ζωή μας τυράννησε ένας άγονος έρωτας —πριν τόσα ή τόσα χρόνια— μια απασχόληση κι αυτό, να μην τον έχεις ακόμα ξεχάσει 
 Σε μια δεδομένη ηλικία δεν αρνιούμαστε πως γράψαμε και στίχους —ω νεότης! μ’ ένα χαμόγελο συγκαταβατικό 
 Ή διαβάσαμε την «Άννα Καρενίνα» σε μετάφραση αγνώστου κι άλλες μηδαμινότατες κοινοτοπίες.
Επιτέλους έναν χώρον απλούστατον, έστω 1 x 2, δίχως υποτιθέμενα προνόμια ή ξέχωρη αξία 
 Άνθρωποι χωρίς καμιά ιδιαίτερη ιδεολογία, όχι αισθαντικότητα, όχι απογοητευμένοι, άνθρωποι απλώς.
ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ: 
Δ ρ ό μ ο ι  παλιοί 
που αγάπησα και μίσησα ατέλειωτα..
Κάτω απ’ τους ίσκιους των σπιτιών.. να περπατώ
Νύχτες των γυρισμών αναπότρεπτες.. κι η πόλη νεκρή
Την ασήμαντη παρουσία μου.. βρίσκω σε κάθε γωνιά
Κάμε να σ’ α ν τ α μ ώ σ ω, κάποτε,
φάσμα χαμένο.. του πόθου μου
Κι εγώ ξεχασμένος κι ατίθασος.. να περπατώ κρατώντας
Ακόμα μια σπίθα τρεμόσβηστη.. στις υγρές μου παλάμες.

(Και προχωρούσα... μέσα στη νύχτα 
χωρίς... να γνωρίζω κανένανε 
κι ούτε... κανένας με γνώριζε.)


Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου σπούδασε ιατρική. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε στην ΕΠΟΝ. Κατά τη διετία 1943-1944 ήταν αρχισυντάκτης του περιοδικού "Ξεκίνημα", που ανήκε στον εκπολιτιστικό όμιλο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είχε έντονη πολιτική δράση στο φοιτητικό κίνημα, για την οποία φυλακίστηκε το 1948, ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Βγήκε από τη φυλακή με την γενική αμνηστία το 1951.
Την περίοδο 1955-1956 ειδικεύτηκε ως ακτινολόγος στη Βιέννη και κατόπιν άσκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου για ένα διάστημα στη Θεσσαλονίκη, ενώ το 1978 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
Δημοσίευσε κείμενά του για πρώτη φορά στο περιοδικό Πειραϊκά Γράμματα (1942) και αργότερα στο φοιτητικό περιοδικό Ξεκίνημα (1944), του οποίου υπήρξε και αρχισυντάκτης για μία περίοδο. Ποιήματά του, καθώς και κριτικές δημοσιεύτηκαν αργότερα σε αρκετά περιοδικά. Την περίοδο 1959-1961 εξέδιδε το περιοδικό Κριτική, ενώ υπήρξε μέλος της εκδοτικής ομάδας των Δεκαοκτώ κειμένων (1970), των Νέων Κειμένων και του περιοδικού Η Συνέχεια (1973).
Το 1986 του απονεμήθηκε το Α΄ Βραβείο ποίησης για το έργο του «Τα Ποιήματα 1941-1971» και το 2002 το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας από τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία, ενώ το 1997 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ:
Δ ρ ό μ ο ι παλιοί
που αγάπησα και μίσησα ατέλειωτα..
Κάτω απ’ τους ίσκιους των σπιτιών.. να περπατώ
Νύχτες των γυρισμών αναπότρεπτες.. κι η πόλη νεκρή
Την ασήμαντη παρουσία μου.. βρίσκω σε κάθε γωνιά
Κάμε να σ’ α ν τ α μ ώ σ ω, κάποτε,
φάσμα χαμένο.. του πόθου μου
Κι εγώ ξεχασμένος κι ατίθασος.. να περπατώ κρατώντας
Ακόμα μια σπίθα τρεμόσβηστη.. στις υγρές μου παλάμες.

(Και προχωρούσα... μέσα στη νύχτα
χωρίς... να γνωρίζω κανένανε
κι ούτε... κανένας με γνώριζε.)
Συνθέτες όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου και ο Μιχάλης Γρηγορίου έχουν μελοποιήσει αρκετά ποιήματά του, ενώ έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ιταλικά.
Καταγόταν από το χωριό Ρούστικα Ρεθύμνης, όπου σώζεται το σπίτι του πατέρα του.

 ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Δεν υπάρχουν σχόλια: